ochrona przed przepięciami

PN-HD 60364-5- 534:2016-04 o urządzeniach do ochrony przed przejściowymi przepięciami

Norma PN-HD 60364-5- 534:2016-04 Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część 5-53: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Odłączanie izolacyjne, łączenie i sterowanie – Urządzenia do ochrony przed przejściowymi przepięciami jest przywołana do § 98 ust. 2 oraz § 180 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Kiedy niezbędne jest stosowanie ochrony przed przejściowymi przepięciami

Norma PN-HD 60364-4-443:2016-03 dotyczy ochrony instalacji elektrycznych przed przenoszonymi do nich przez zasilającą sieć rozdzielczą przepięciami przejściowymi pochodzenia atmosferycznego, włącznie z przepięciami wywoływanymi przez bezpośrednie wyładowania w tę sieć, a także przed przepięciami łączeniowymi. Nie ma zastosowania w przypadku przepięć przejściowych, wywoływanych przez bezpośrednie trafienia piorunowe w obiekt lub występujące w jego pobliżu.

Ochrona przed dorywczymi przepięciami według PN-IEC 60364–4–442:1999

PN-IEC 60364–4–442:1999 (i jej nowsza wersja PN-HD 60364–4–442:2012) dotyczy ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia przed przepięciami dorywczymi, powstającymi w wyniku trwałych zwarć z ziemią, zdarzających się po stronie wysokiego oraz niskiego napięcia. Norma ta jest przywołana do § 98 ust. 2 oraz § 180 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zadania ograniczników przepięć

Szczególnie ważną rolę odgrywają ograniczniki przepięć instalowane w miejscach występowania dużych narażeń udarowych, np. na wejściu instalacji do obiektu budowlanego z urządzeniem piorunochronnym.

Jakie normy mówią o kontroli SPD

Wymóg kontroli ograniczników przepięć można znaleźć m.in. w poniższych zapisach norm.

Do czego nadają się poszczególne rodzaje ograniczników przepięć

Dostępne rozwiązania ograniczników przepięć bazują na dwóch technologiach: iskiernikach lub warystorach albo połączeniu tych dwóch w jednym urządzeniu.

Przepięcia i sposoby ich pomiarów

Przepięcia pojawiają się bardzo często. Mogą zniszczyć lub poważnie uszkodzić urządzenia, postarzać ochronniki przeciwprzepięciowe, ale także negatywnie wpływać na filtry wejściowe, powolnie uszkadzając kondensatory samonaprawiające się. Najważniejszym jednak problemem jest możliwość porażenia na skutek użytkowania sprzętu, który do danego poziomu przepięć nie jest przygotowany. Dlatego ważne jest wykonywanie pomiarów i analizowanie przepięć.

Skąd się biorą przepięcia

W systemie elektroenergetycznym praktycznie nieustannie dochodzi do operacji łączeniowych. Wśród tych operacji szczególne znaczenie mają te, podczas których dochodzi do przerywania przepływu prądu w sieciach o charakterze silnie indukcyjnym albo w elementach indukcyjnych takich jak transformatory czy dławiki kompensacyjne. Tego typu sytuacje mają szczególne znaczenie, np. gdy dochodzi do przerywania prądu zwarciowego. Wtedy w indukcyjnościach zbiera się szczególnie duża energia pola magnetycznego i w wyniku nagłego odłączenia miejsca, gdzie zwarcie powstało, poprzez zabezpieczenia nadprądowe dojdzie do wytworzenia wysokiego napięcia. Napięcie to nie będzie istniało w obwodach sieci długo, ale może mieć dość duże wartości.

Eksperci odpowiadają na pytania Czytelników: Stosowanie ograniczników przepięć nakazuje rozporządzenie w sprawie warunków technicznych

PYTANIE:Jakie przepisy i normy regulują stosowanie w Polsce ograniczników przepięć?

ODPOWIEDŹ: Informację na temat stosowania ograniczników przepięć SPD (ang. Surge Protective Device) w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia można znaleźć w różnych aktach prawnych oraz Polskich Normach. Zapisy odnośnie stosowania ograniczników przepięć mogą także regulować inne dokumenty, na przykład zalecenia czy wręcz wytyczne towarzystw ubezpieczeniowych.

Przepięcia, podskoki i podwyższenia napięcia oraz ich pomiary

Spośród zjawisk występujących w sieciach elektrycznych istnieje grupa takich, które są szczególnie szkodliwe i mogą w sposób bezpośredni uszkadzać wiele urządzeń. Mowa o różnego typu podniesieniach wartości napięcia. W artykule przedstawiono te zjawiska oraz możliwości ich pomiaru i oceny. Omówione są także problemy obserwowane w sieci i odbiornikach podczas podwyższania wartości napięcia.

Czym można wykonać pomiary pozwalające na ocenę przepięć

Zmierzenie przepięcia jest relatywnie trudnym zadaniem . Związane jest to z faktem, że przepięcia są z natury zjawiskami szybkozmiennymi. W celu ich wyłapania konieczne jest zastosowanie urządzenia, które próbkuje sygnał pomiarowy z bardzo dużą częstotliwością. Przykładem takiego urządzenia jest oczywiście oscyloskop cyfrowy. Jednak większość tych urządzeń pozwala zapisać tylko jedną szpilkę.

Aparaty do ochrony przed przepięciami o częstotliwości sieciowej

Do ochrony przed przepięciami o częstotliwości sieciowej stosuje się specjalne urządzenia. Powinny one spełniać wymagania normy europejskiej PN- EN 50550:2011 Urządzenia zabezpieczające przed przepięciami o częstotliwości sieciowej dla sprzętu do użytku domowego i podobnego.

Jakie zadanie pełni ochrona przeciwprzepięciowa?

Zadaniem wewnętrznej ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej jest ograniczanie różnic potencjałów w instalacjach doprowadzonych do obiektu budowlanego oraz wyrównywanie potencjałów wewnątrz obiektu. Wypełnienie tego zadania spowoduje − w przypadku bezpośredniego wyładowania w obiekt, że potencjał wszystkich instalacji będzie wzrastać do wartości odpowiadającej wzrostowi potencjału instalacji uziemiającej i nie powstaną różnice potencjałów wewnątrz obiektu.

Co poza piorunami jest przyczyną przepięć

Najczęściej uszkodzenia spowodowane przepięciami kojarzone są z wyładowaniami atmosferycznymi. Bywają jednak inne powody powstawania przepięć.