Do czego nadają się poszczególne rodzaje ograniczników przepięć

Dostępne rozwiązania ograniczników przepięć bazują na dwóch technologiach: iskiernikach lub warystorach albo połączeniu tych dwóch w jednym urządzeniu.

Do czego nadają się poszczególne rodzaje ograniczników przepięć

Dostępne rozwiązania ograniczników przepięć bazują na dwóch technologiach: iskiernikach lub warystorach albo połączeniu tych dwóch w jednym urządzeniu.

Ogranicznik przepięć oparty na iskierniku cechuje wysoka żywotność i wytrzymałość. Natomiast działa on dużo wolniej od aparatów na bazie warystora, potrzebuje też dużo wyższego napięcia przyłożonego na zaciski, aby rozpocząć pracę. Dlatego sporo gorzej radzi sobie z ochroną wrażliwych urządzeń. Sam iskiernik zwykle składa się aparatu wypełnionego gazem z trójelektrodowym układem powodującym wyładowanie wewnątrz aparatu. Jako że aparat wypełniony jest gazem, który przewodzi dopiero po osiągnięciu odpowiedniego poziomu napięcia, zapewnia separację galwaniczną. To pożądane w instalacjach o układzie sieci IT oraz tam, gdzie chcemy zniwelować efekt starzenia się warystorów (układy 3+1 z iskiernikiem sumującym).

Warystor to element półprzewodnikowy, którego rezystancja w warunkach normalnych dąży do nieskończoności, przez co taki aparat przewodzi szczątkowe prądy. Po przyłożeniu na jego zaciski wyższego napięcia jego rezystancja wewnętrzna dąży do zera, odprowadzając tym samym udar prądowy. Warystory dużo szybciej reagują na wzrost napięcia od iskierników, stąd są wykorzystywane do ochrony bardziej wrażliwszych odbiorników. Ich wadą jest to, że mają mniejszą odporność od iskierników oraz nie zapewniają separacji.

Częstym błędem w projektach elektrycznych jest umieszczanie ogólnego symbolu ogranicznika przepięć bez wskazania technologii oraz kluczowych parametrów. Prowadzi to do tego, że głównym kryterium doboru staje się aspekt ekonomiczny, a skuteczna ochrona jest celem drugorzędnym.

Rys. 1. Symbole elektryczne ograniczników przepięć

Autor: inż. Bartłomiej Jaworski, absolwent Politechniki Warszawskiej, członek Komitetu Technicznego SPAE w Krajowej Izbie Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji, menedżer produktu w firmie Eaton Electric