przepisy BHP

pracownicy na budowie

Kiedy powinno się pracować w dwójkę

Jednym z ważniejszych, choć często lekceważonych przepisów jest zapis Kodeksu Pracy wymagający, by niektóre prace, w tym pomiarowe, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby. Sprawę komplikuje fakt, że zbiorczy wykaz takich prac już nie obowiązuje w formie regulacji państwowej.

W ustawie z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) art. 225 § 1 mówi, że pracodawca jest obowiązany zapewnić wykonywanie prac, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego przez co najmniej dwie osoby. Ma to na celu zapewnienie asekuracji. Niestety stracił ważność wykaz takich prac określonych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 288). Obecnie według Kodeksu pracy listę takich robót ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przy tym przepisy wydane przez poszczególnych ministrów na podstawie art. 237 Kodeksu pracy, a dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w różnych gałęziach działalności. Katalog prac szczególnie niebezpiecznych z reguły zawarty jest w instrukcji eksploatacji.

Obowiązek opracowywania katalogu prac stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego ryzyka dla zdrowia i życia ludzkiego spoczywa obecnie na prowadzącym eksploatację.

Przygotowanie listy prac z asekuracją

W przypadku urządzeń energetycznych pracodawca, ustalając wykaz prac z asekuracją, powinien kierować się rozporządzeniem ministra gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 492). W § 28 wymienione są prace eksploatacyjne stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. Zgodnie z pkt 4 tego paragrafu roboty te powinny być wykonywane z asekuracją.

Przygotowując listę prac z asekuracją przy instalacjach nieobjętych wyżej wymienianym rozporządzeniem, warto sięgnąć do starego rozporządzeniaMPiPS z 1996 r. Straciło ono moc prawną, ale nie wartość merytoryczną.Jestto więc przydatne źródło wiedzy dla pracodawców i pracowników o tym, jakie czynności powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

Oczywiście podstawą opracowania katalogu prac szczególnie niebezpiecznych jest ocena ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy. Bez wątpienia prace pomiarowe, które wykonywane są przy nieosłoniętych elementach czynnych instalacji, powinny zostać zakwalifikowane do tego katalogu, czyli wymagają one pracy w zespołach dwuosobowych w celu zapewnienia asekuracji.

Nawet nie rozstrzygając ryzyka porażenia prądem przy prowadzeniu prac pomiarowych, doświadczenia eksploatacyjne pokazują, że część prac pomiarowych trudno jest wykonać w pojedynkę lub ich wykonanie jest wręcz niemożliwe.

Warto pamiętać, że cześć prac pomiarowych nie stwarza możliwości wystąpienia szczególnego ryzyka dla zdrowia i życia, w związku z tym nie wymaga szczególnej organizacji pracy w postaci zespołu dwuosobowego. Przykładowo sprawdzanie samoczynnego wyłączenia zasilania dla obwodów gniazdowych – pomiarowiec w takich warunkach pracuje tylko przy elementach izolowanych, więc ryzyko porażenia prądem jest małe. Dlatego kwestie organizacji prac pomiarowych powinna regulować dobrze opracowana instrukcja eksploatacji, która odnosi się do poszczególnych urządzeń.